2010.07.27// I. Rupa
Choć miód pitny nie jest wyłącznie słowiańską specjalnością, to właśnie nasi przodkowie doszli do prawdziwej perfekcji w jego przyrządzaniu. Prawdopodobnie aromatyczny miód był pierwszym napojem alkoholowym, który spożywano na ziemiach polskich.
Prawdopodobnie pierwsze miody pitne odbiegały smakiem od znanych dzisiaj trunków – były mocno wytrawne i lekko kwaśne, sporządzano je bowiem przy użyciu naturalnych drożdży, a ich moc rzadko kiedy przekraczała 10%.
Miód pitny
Miód pitny
Miód pitny
Dziś, podobnie jak setki lat temu, miód pitny uzyskuje się poprzez fermentację rozcieńczonego wodą miodu pszczelego, czyli tzw. brzeczki miodowej. Może ona zawierać wyłącznie miód i wodę, można także zaprawiać ją dodatkowo ziołami, sokami owocowymi, korzeniami, a nawet chmielem. W zależności od sposobu przygotowania wyróżnia się miody sycone, czyli warzone oraz miody niesycone.
Miód pitny
Miód pitny
Miód pitny
Jeśli miód rozpuszcza się w zimnej lub letniej wodzie, a następnie poddaje fermentacji, mamy wówczas do czynienia z miodem niesyconym, który charakteryzującym się mocnym i pięknym aromatem, ale podatnym w czasie fermentacji na zanieczyszczenia drobnoustrojami. Z tego powodu znacznie częściej wytwarza się dziś miody sycone. Wówczas otrzymaną po rozpuszczeniu miodu w ciepłej wodzie brzeczkę gotuje się i dopiero potem poddaje fermentacji.
Miód pitny
Miód pitny
Miód pitny
Do czasów dzisiejszych przetrwał także tradycyjny, znany już w czasach Polski szlacheckiej, podział miodów pitnych na półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki. Dzisiaj półtorakiem określa się miód otrzymany z brzeczki, w której skład wszedł 1 l miodu i 0,5 l wody.
Analogicznie - dwójniak to miód pitny, który powstał z 1 l wody i 1 l miodu, trójniak – z 1 l miodu i 2 l wody, a czwórniak – z 1 l miodu oraz 3 l wody.
Miód pitny
Miód pitny
Miód pitny
Trójniaki i czwórniaki są miodami wytrawnymi, o mniejszej zawartości cukru. Nadają się do spożycia już po kilku miesiącach lub roku leżakowania. Z kolei dwójniaki i półtoraki to trunki słodkie lub deserowe, wymagające długotrwałej fermentacji i kilkuletniego leżakowania – dwójniaki powinny leżakować od 2 do 4 lat, a niektóre półtoraki poddawane są leżakowaniu trwającemu nawet 10 lat.
Obecnie kilku spośród kilkudziesięciu polskich producentów miodów pitnych - najbardziej znani z nich to lubelski Apis, poznański Nektar Polska, Sądecki Bartnik oraz przedsiębiorstwo Pasieka - eksportuje część swoich trunków, choć miód to produkt przeznaczony dla specyficznego odbiorcy, a jego roczna produkcja nie przekracza nawet 1 miliona.